14 Mart 2017 Salı

1959 tarihli Sleeping Beauty

Uzuuun yıllar bir türlü çocukları olmayan Kral Stefan ve kraliçesinin sonunda şafak vakti gibi hayatlarını ışıtan kızları doğduğunda, ismini Aurora (ışık) koyarlar ve tüm krallıkta vur patlasın çal oynasın, bir dolu eğlence başlatırlar. Tüm tebaa, konu komşu, hısım akraba saraya doluşur; tek tek bebek prensese sevgilerini, saygılarını sunmaya başlar. Yedi cihan duymuş, çağrılmış, gelmişken kimsenin aklına tekinsiz dağın tepesinde yaşayan Maleficient'ı çağırmak gelmediğinden, buna çok içerlemiş olan Maleficient partinin ortasına kara bulut gibi çöker. Prensese kendi dileğini bahşeder: 16.yaş gününde bir iplik eğirme şeyinin iğnesine elini batıracak ve ölecektir. Herkes şoka girer, bir şeyler yapmalıdır ama ne? 3 iyi peri Flora, Fauna ve Merryweather devreye girer ve prensesi Maleficient'ın başına açtığı kötü kaderden kurtarabilmek için bir şeyler yapmaya çalışırlar.
Uyuyan güzelimizin hikayesini bu şekilde uyarlayan Disney, malzemesinin kaynağı olarak Charles Perrault'un derlemesini işaret etmiş. Perrault'un versiyonu 17.yy.da yazıya geçirilmiş olsa da bu masal için ilk kaynağın Giambattista Basile'in "Sun, Moon and Talia"sı olduğunu söyleyebiliriz sanırım. Ki kendisi 1575-1632 arasında İtalya'da yaşamış. Perrault'un "The Sleeping Beauty in the Wood"u daha sonra geliyor haliyle. Ha bir de tabiki Grimm kardeşlerimizin de yine Alman/Germen folklorüne dahil derlemesinin içinde "Little Brier-Rose" olarak yer alıyor.
Bunu söyleyeceğimi düşünmezdim ama Disney'in Sleeping Beauty uyarlamasını sevdim ben. Hakikaten kendime inanamıyorum. Çünkü nereden nasıl görmüşüm bilemiyorum ama benim aklımda Uyuyan Güzel masalı hep çok kötü, çok sıkıcı, allahım neden böyle bir masal da var ki acaba ne gereği varmış diye düşündüğüm bir masal olarak yer etmiş. Aklımdaki versiyonun ne Perrault'un Grimmlerin ne de Disney'in versiyonlarıyla ilgili varmış. Nasıl öyle öğrenmeyi başarmışım bilmiyorum ama benim versiyonumda Aurora doğuyor, Maleficient büyüsünü yapıyor, 16 yaşına gelince bir gün sarayda gezintiye çıkıyor, yaşlı bir kadının ip eğirdiğini görüyor ona yardım edeyim derken elini iğneye batırıyor, yaşlı kadın da tabiki kılık değiştirmiş kandırıkçı Maleficient, sonra uyumaya başlıyor, tüm saray da onunla uyuyor, etraf diken ot püsür, yüzyıllar geçiyor, bir sürü prens deniyor Aurora'ya ulaşıp öpmeyi ama hiçbir başaramıyor. Sonunda bir tanesi başarıyor ve saray uyanıyor, mutlu son şeklindeydi. Eh bu haliyle de çok salaktı. Tüm masal boyunca ense yapan bir prenses, kötülüğü için herhangi bir motivasyonu olmayan Maleficient, sırf meraktan ve kahramanlık gerekliliğinden çıkıp gelen bir prens ve başka da bir karakter yok. Öfke kusuyordum Aurora'ya. Ne biçim bir manyaklıktı o öyle? İşte bunlar hep önyargı, cehalet, okumamak, araştırmamak, izlememek, o zır deli aklında ne varsa körü körüne ona inanmak.
Oysa bu animasyon halinde prensesimiz bir gün bile ancak uyuyor. Karakterini - az da olsa - görebiliyoruz. Aklı beş karış havada, alımlı çalımlı normal bir ergen kız aslında Aurora. Çizim olarak şimdiye kadar izlediğim Snow White ve Cinderella arasında belki en güzeli diyemem ama en cazibelisi olduğu kesin. Evet, yanlış okumadınız, bir çizgi karakter ve resmen o çizgilerden buram buram cazibe fışkırıyor. Onun yanında masalın asıl işlev taşıyıcıları Flora, Fauna ve Merryweather isimli iyi periler ki onlara da ayrı ayrı karakterler verilmiş olması ayrıca güzeldi. Kral Stefan ve Kral Hubert karakterleri ve Maleficient üzerinde özenle durulmuştu. Ve diğer iki masalımızdan bu yana asıl gelişmeyi gösteren prens karakterimiz. Prens Philip, kesinlikle diğerlerine göre varlık gösteren bir karakter burada. Neredeyse esprili diyebileceğimiz bir tarzı, hafif dalga geçer gibi ama ayakları yere basan bir havası var. Yani prensesimizde çok bir gelişme olmasa da prensimiz bu defa kanlı canlı karşımızda yükselebiliyor.
Bir de kötülüğün hem bu animasyonda hem de diğer ikisindeki mantıklılığı hakikaten takdire şayan. İyilerimiz hep bir nedensizce iyiyken, kötülerin motivasyonunu hemen algılayabiliyoruz. Snow White'ta Evil Queen'in güzellik takıntısı empati kurulabilir bir durum. Cinderella'nın üvey annesi Lady Tremaine'in ise Cinderella'nın güzelliğine karşı kendi kızlarının kaderini ve geleceğini düşünüyor olması da gayet açıklanabilir. Burada da Maleficient oldukça basit bir görgü kuralıyla geliyor tepsimize, kadını davet etmemişler! Bu kadar mantıklı. Aslında bu açıdan bakınca gerizekalı kral ve kraliçe, Maleficient'ı da adabınca davet edip, iyi dileklerini isteseler, bir kadeh bir şeyler ikram etselermiş en başından, bu şeylerin hiçbiri olmayacakmış bile diye düşünüyor insan.
Ki bu da bizi 2014 yapımı Maleficient'a götürüyor otomatik olarak. Linda Woolverton'ın yazdığı senaryoya göre Angelina Jolie'nin muhteşem bir şekilde hayat verdiği Maleficient'ın aslında neden prensese böyle bir büyü yaptığını izlemiştik etraflıca. 2015'te Neverland'de bahsettiğimde "Keşke her yaptıkları uyarlama bunun kadar güzel olsa. Ne masallar izlerdik be." demişim zaten. Bu düşüncem hala geçerli ama artık Disney'in orijinal versiyonlarına da haklarını teslim ediyorum bir yandan. Gerçi, filme ismini veren prenses taş çatlasın 15 dakika görünüyor ekranda ama, yine de bir şey demeyeyim. O kadar gıcık olmuyorum artık Aurora'ya.



Bu da pek güzel, izlemeden-dinlemeden geçmeyin istedim.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Bahar Ekinoksu - "Old must be left; New must be adopted; Life must be celebrated"

Ostara veya Eostre veya Eastre, Germen bahar ve şafak tanrıçası. O dönemin akademik yazılarında kendisinden yalnızca bir kez bahsediliyor - ...